Þórir Kjartansson og Natalie T. Narvaéz Antonsdóttir eru í forsíðuviðtali í páskablaði Samhjálpar. Saman tókust þau á við stórt áfall og með mikilli sjálfsvinnu, trú og einlægum vilja höfðu þau sigur:
En hvernig kynntust þið?
„Ég var alltaf að þvælast í Samhjálp og Natalie kom þangað að vinna og ég tók á móti henni. Ég man að ég hugsaði; vá hvað hún er falleg,“ segir Þórir og horfir hlýjum augum á konu sína.
En þér, Natalie, hvernig leist þér á hann? „
Það var ekkert svoleiðis,“ segir hún brosandi. „Ég var bara að koma í vinnu og síst af öllu að hugsa eitthvað á þeim nótum. Ég hóf störf 2014 en kynntist Þóri svo sem ekki mikið. Hann kom reglulega við, en til að gera langa sögu stutta gerðist ekkert á milli okkar fyrr en í janúar 2017.“
„Já, ég var með augun á henni,“ skýtur Þórir inn í.
„Ég var ekkert að pæla í þessu, en þegar ástin kviknar milli okkar var hann fluttur af áfangaheimilinu Brú í íbúð sem hann tók á leigu. Við fórum að hittast og ég ákvað bara að leita til Guðs með þetta. Ég vissi eitthvað um hann, alls ekki allt um fortíð hans. Hafði lesið viðtal við hann en sá bara hvað hann var búinn að vera duglegur og kominn vel af stað í lífinu. Hann var búinn að vera þrjú og hálft ár edrú þegar við fórum að vera saman. En ég þurfti vissulega að hugsa mig um hvort ég væri tilbúin í þetta samband. Svo kolféll ég fyrir honum.“
Treysti Guði
En varaði þig einhver við honum eða að taka saman við hann?
„Nei, ég vildi bara leggja þetta í hendur Guðs og talaði því ekki við aðra um það. Ég var sannfærð um að ef Hann vildi að þetta yrði maðurinn minn myndi Hann leiða mig áfram; ef ekki myndu dyrnar lokast. Þórir var svo kurteis og almennilegur alltaf við mig og gaf mér tíma. Í raun var mjög auðvelt að kynnast honum og mér leið rosalega vel með honum.“
„Ég var á mjög góðum stað andlega á þessum tíma,“ bætir Þórir við. „Ég vildi byrja allt upp á nýtt, læra allt upp á nýtt og losna við þær hömlur sem höfðu haldið aftur af mér áður. Eftir að við tókum saman var ég enn að vinna í Gistiskýlinu og það var farið að taka svolítið í, sérstaklega að vera á næturvöktum. Þá bauðst mér vinna í Ráðhúsinu, sem ég var hræddur við að taka því ég hafði hrærst svo lengi í að vinna með fólki með fíknisjúkdóma að þetta var of „heilbrigt“ – ég vissi ekki hvort ég myndi funkera þarna. En konan mín sagði: „Þetta er ekki spurning, þú tekur þessari vinnu og átt eftir að læra svo mikið þarna,“ og ég sé svo sannarlega ekki eftir því.“
Lamaður eftir vinnuslys
Og þar hefur hann verið síðan. En lífið bauð enn og aftur upp á óvæntan snúning. Áfall sem setti allt úr skorðum um tíma.
„Þetta hefur ekki alltaf verið dans á rósum. Fyrir tveimur og hálfu ári lenti ég í rosalegu vinnuslysi. Ég féll niður um tvo og hálfan metra af stillans í Ráðhúsinu og var fluttur á gjörgæslu. Það var tvísýnt í byrjun hvort ég hefði lamast eða ekki því ég missti allan mátt í fótunum. Lá á gjörgæslu og gat ekki hreyft mig. Natalie og Sandra systir hennar komu upp á gjörgæslu og Natalie fékk rétt að hitta mig, ég gat ekki hreyft mig né talað við hana. Til mikillar blessunar fékk ég mátt í fæturna aftur daginn eftir, en mikið hafði verið beðið fyrir mér bæði hjá Samhjálp, í kirkjunum og á sjúkrahúsinu þar sem Natalie bað fyrir mér. Ég stóð bara upp daginn eftir. Ég hafði fengið svona rosalegt mænusjokk. Taugarnar höfðu lamast við sjokkið.“
„Það fyrsta sem hann sagði við lækninn var: „Ekki gefa mér neitt eitur“,“ segir Natalie. Þóri var auðvitað efst í huga að ekki mætti vekja neina fíknivaka með verkjalyfjum.
„Ég var kominn heim tveimur dögum seinna, en upp frá þessu hófst rosalegt tímabil hjá mér,“ segir hann. „Ég var mjög verkjaður í líkamanum og gat rétt svo gengið um gólf heima. Kvíði, vonleysi og reiði helltust yfir mig. Ég velti fyrir mér hvort ég kæmist út á vinnumarkaðinn aftur eða hvort af þessu hlytist varanleg örorka. Mér leið illa að kyssa konuna mína bless á hverjum morgni þegar hún var að fara í vinnuna og sonurinn í skólann og eftir sat ég einn heima, kvalinn af sársauka. Andlega hliðin hrundi. Ég var pirraður og reiður og ýmsir skapgerðarbrestir komu í ljós. Já, ég fór á virkilega slæman stað. Ég var kominn á fallbraut.“
„Þakkaðu fyrir að þú getur gengið“
„Þetta gerðist í október 2020,“ segir Natalie. „Ég var alltaf að segja honum: „Þórir, þakkaðu fyrir að þú getir gengið. Þú átt eftir að ná þér.“ Hann náði sér frekar fljótt, þ.e. að standa upp og svona, en hausinn á honum var bara ekki á réttum stað og hann var mjög verkjaður í líkamanum í mjög langan tíma. Hann fór aðeins að vinna um miðjan desember en krassaði alveg. Í janúar var hann sendur aftur í veikindafrí, fór aftur til vinnu of snemma, krassaði í annað sinn og fór aftur í veikindafrí. Brestirnir, reiðin og biturleiki brutust út. Þetta var rosalega erfiður tími og mér leist bara ekkert á hann stundum. Hann var hins vegar mjög passasamur með lyfin. Þeir vildu bara senda hann heim með alls konar lyf en hann tók það ekki í mál. Í rauninni kom gamli maðurinn upp, allt nema neyslan. Frá barnæsku og til þrjátíu og eitthvað ára var hans heimur neysla og blekking. Honum var ekki tamt siðferði og þolinmæði og þarna helltust yfir hann alls konar venjur og vondar leiðir út úr vandanum.“
Ferlið sem Þórir lýsir er auðvitað ekkert nýtt. Fólk sem þjáist af áfallastreitu þekkir svona bakslög. Ný áföll vekja upp gömul og stundum þarf að byrja upp á nýtt að vinna úr vondum tilfinningum. En hvað varð Þóri til bjargar?
„Ég fékk annað tækifæri hjá konunni minni og fór að vinna markvisst í mér. Hún á heiður skilinn fyrir hvernig hún tókst á við þetta tímabil. Ég fór til sálfræðings og þerapista. Tók sjálfan mig almennilega í gegn. Ég hef verið undanfarið ár hjá VIRK starfsendurhæfingu, vann með sjúkraþjálfara og kírópraktor og fór á AA-fundi og í ræktina. Ég gafst upp með báðum höndum og fór að leita Guðs, sem mætti mér á stórkostlegan hátt og ég er enn þar í dag. Ég fór að treysta og trúa því að ég gæti eignast og haldið í gott líf og skilaði skömminni, hún tilheyrir mér ekki lengur.“
„Þetta gamla „ég kann ekki neitt, get ekki neitt, er ekki nógu góður“ var svo ríkt í honum, fórnarlambshlutverkið. „Af hverju ertu með mér?“ spurði hann oft. Við þurftum að fara í hjónabandsráðgjöf,“ segir Natalie og röddin brestur. „Þetta var ofboðslega erfiður tími. En ég gafst ekki upp. Trú mín var sterk. Ég var alltaf að hvetja hann og uppörva. Segja honum hvernig Guð sér hann. Að auðkenni hans þyrfti að vera í Guði, Hann er jú skaparinn. Eins og segir: „Ef einhver er í Kristi er hann skapaður á ný, hið gamla varð að engu, sjá nýtt er orðið til,“ (2.Kor. 5:17). Ég þurfti líka að horfa framhjá öllu því sem var í gangi. Guð sýndi mér hann eins og Hann sér hann og þá gat ég verið miskunnsöm og fyrirgefið og elskað hann til lífs. Eins og í byrjun sá ég alltaf þetta hjarta sem hann hafði og ég vissi að hann vildi ekki vera svona. Við fórum í massífa hjónabandsvinnu og að þrýsta okkur nær Guði og trúa því hver Hann segir okkur vera, ekki láta aðstæður og kringumstæður stjórna lífi okkar. Þá komst að kærleikur, heiðarleiki og virðing. Grunnurinn okkar var líka sterkur í sambandinu.”
Beið eftir stóra skellinum
„Á tímabili var ég fullviss um að ég myndi missa allt frá mér,“ segir Þórir. „Ég var ekki kominn að því að ætla að fara detta í það en ég var kominn mjög langt niður. En í dag er ég á mínum besta stað í lífinu, betri en ég hef nokkru sinni verið. Ég stunda AA-fundi og samkomur og læt gott af mér leiða og hjálpa öðrum. Ég er kominn aftur í vinnuna hægt og rólega og í dag er ég í 75% vinnu. Mér finnst ég andlega sterkari en ég var.“
„Þegar við byrjuðum saman var hann enn að læra einhvern veginn á lífið,“ segir Natalie, „ekki það að ég sé með það á hreinu en þá meina ég að hans tími í neyslu og rugli var búinn að vera svo langur. Honum fannst hann ekki eiga neitt gott skilið og um leið og honum var farið að líða vel varð hann hræddur við að missa það. Ég sagði honum að ég væri ekkert að fara en hann beið alltaf eftir því eða bjóst við því, því hann var svo vanur sjálfur að hlaupa alltaf í burtu. Var alltaf í viðbragðsstöðu, hvenær kemur skellurinn. Allt hafði gengið mjög vel hjá okkur og rétt fyrir slysið var mikið álag í vinnunni, það vantaði starfsfólk og hann vann út í eitt. Í rauninni var sjálfsmynd hans líka mjög bundin vinnunni og þegar hún fór hrundi allt. Ég var alltaf að reyna að segja honum að horfa á það sem hann hefði og að hann yrði að byggja upp sjálfsmynd óháða starfinu. Í dag get ég sagt að þessi reiði og sársauki, sem var alltaf þarna þótt við sæjum það ekki þá og ég áttaði mig ekkert alveg á, er nú farinn. Það er komin lækning. Öll þessi vinna tekur tíma og það tekur tíma að sleppa öllu.“
Þórir á einn sautján ára strák, Natalie á tuttugu og tveggja ára dóttur og son sem er tólf ára. Dóttir hennar er flutt að heiman með tengdasyni og eiga þau ársgamlan yndislegan dreng.
„Við erum orðin amma og afi,“ segir Þórir. „Það er best í heimi. Ég upplifi það mjög sterkt. Ég var ekki til staðar fyrir strákinn minn þegar hann var lítill en núna fæ ég að ganga í gegnum þetta allt og sá litli er svo hrifinn af mér. Það er stórkostlegt og að vera kominn á þann stað sem ég er á í dag er kraftaverki líkast.“
„Von fyrir alla“
Þórir segist þakka Samhjálp og þeim stuðningi sem hann mætti þar það líf sem honum hefur tekist að byggja upp. Hann nýtur mikillar virðingar og velvildar í vinnunni, enda sinnir hann nú af alúð og natni húsinu þar sem hann leitaði skjóls þegar hann var einn á reiki um götur Reykjavíkur. Er það ekki svolítið skrítinn snúningur á lífinu?
„Það er náttúrlega alveg magnað og það segir manni það að allt er hægt, enginn er vonlaus. Allir eiga séns og með því að framkvæma einn dag í einu getur maður verið edrú með hjálp Guðs og treyst honum. Þrátt fyrir storma lífsins veitir Hann styrk og kraft til að halda áfram. Trúin er gjöf og ég sagði já takk við þeirri gjöf,“ segir Þórir.
